Top 5 rượu vang lâu năm nhất thế giới: Có phải rượu càng cũ càng ngon?

Những loại rượu vang lâu năm được coi là báu vật trong giới sành vang, bởi sự quý hiếm, giá trị đắt đỏ và những tầng hương vị phức hợp mà thời gian mang lại. Tuy nhiên, có phải loại rượu vang nào để lâu cũng sẽ trở thành một cực phẩm, hay đây chỉ là một quan niệm phổ biến chưa hoàn toàn chính xác?
Cùng Rượu Vang Cao Minh đi sâu vào thế giới của rượu vang lâu năm, giải mã lời đồn này và cung cấp những lưu ý quan trọng để bạn có thể thưởng thức chúng một cách trọn vẹn nhất.

Rượu vang lâu năm: Có phải càng cũ càng ngon

Giải đáp lời đồn rượu vang càng lâu năm càng ngon

Đây là một trong những lầm tưởng lớn và phổ biến nhất về rượu vang. Sự thật là, phần lớn rượu vang trên thế giới không được làm ra để lưu trữ lâu dài. Hơn 90% rượu vang được sản xuất với mục đích để thưởng thức trong vòng một vài năm kể từ khi phát hành.

Chỉ có một tỷ lệ rất nhỏ những chai vang hảo hạng nhất mới có khả năng phát triển và trở nên phức hợp, tuyệt vời hơn qua hàng chục năm. Đối với hầu hết các chai vang, việc để chúng quá lâu sẽ không làm chúng ngon hơn, mà thực chất là làm chúng mất đi hương vị trái cây tươi mát và cuối cùng là bị hỏng.

Vì vậy, câu nói đúng hơn phải là: “Một chai vang hảo hạng có khả năng lưu trữ sẽ trở nên khác biệt và phức hợp hơn theo thời gian, chứ không phải lúc nào cũng ngon hơn.”

Phần lớn rượu vang trên thế giới không được làm ra để lưu trữ lâu dài

Chất lượng của rượu vang tùy thuộc vào yếu tố nào?

Một chai vang có tiềm năng trở thành rượu vang lâu năm hay không được quyết định bởi các yếu tố nội tại của nó ngay từ đầu, bao gồm nguyên liệu, quy trình chế biến và cách bảo quản.

Chất lượng quả nho

Để làm ra những chai vang hảo hạng, chất lượng quả nho phải thật sự đặc biệt. Nho từ những cây nho lâu năm (cây nho cổ) hội tụ đủ các yếu tố lý tưởng.

Đầu tiên là sự cô đọng trong hương vị, những cây nho cổ thường cho ra ít quả hơn. Điều này giúp toàn bộ dưỡng chất và tinh hoa của cây hội tụ vào số ít quả nho đó, tạo ra những trái nho có hương vị đậm đà và sâu lắng hơn hẳn.

Tiếp theo là độ chín hoàn hảo, nho từ cây cổ có khả năng chín một cách đồng đều từ vỏ, thịt cho đến hạt. Yếu tố này cực kỳ quan trọng, giúp vị chát (tannin) trong rượu trở nên mượt mà, tinh tế, thay vì có vị hăng, xanh của quả chưa chín tới.

Cuối cùng là tính ổn định vượt trội, với bộ rễ ăn sâu vào lòng đất, cây nho cổ có thể tự tìm kiếm nguồn nước và dinh dưỡng. Điều này giúp chúng chống chịu tốt trước sự thay đổi của thời tiết, đảm bảo chất lượng nho luôn đồng đều qua các mùa vụ, từ đó tạo ra những chai vang ổn định về phong cách.

Rượu vang cần được làm từ những trái nho có chất lượng vượt trội

Quy trình chế biến

Quá trình làm vang không chỉ dừng lại khi rượu được đóng chai, mà đó là sự khởi đầu cho một mối liên kết đặc biệt với thời gian. Ngay từ đầu, một nhà làm vang giỏi đã chủ động kiến tạo nên cấu trúc của rượu, tính toán để nó có đủ tannin mạnh mẽ và hương vị trái cây tươi làm nền tảng vững chắc.

Theo thời gian, chuỗi phản ứng hóa học cực kỳ chậm bên trong chai sẽ kết nối các phân tử tannin, biến vị chát ban đầu thành cảm giác mềm mại, mượt mà. Đồng thời, hương trái cây tươi trẻ sẽ dần chuyển hóa thành những nốt hương trưởng thành, phức hợp như da thuộc, đất ẩm hay thuốc lá.

Như vậy, một chai vang lâu năm hảo hạng chính là thành quả của sự kết hợp hài hòa tầm nhìn của nhà làm vang trong quá trình chế biến và sự bồi đắp kỳ diệu của thời gian.

Quá trình lão hóa thực chất là một chuỗi các phản ứng hóa học

Cách bảo quản

Đây là yếu tố mang tính quyết định, bởi một chai vang dù có tiềm năng đến đâu cũng sẽ bị hỏng nếu bảo quản sai cách. Môi trường lưu trữ lý tưởng đòi hỏi sự ổn định tuyệt đối về nhiệt độ, tốt nhất là trong khoảng 12-18°C, và phải được giữ trong bóng tối hoàn toàn để tránh tia UV từ ánh sáng mặt trời phá vỡ cấu trúc hương vị.

Nhiệt độ quá cao hay thay đổi đột ngột có thể nấu chín rượu hoặc làm không khí lọt vào gây oxy hóa. Bên cạnh đó, độ ẩm cũng cần được duy trì ở mức khoảng 70% để giữ cho nút bần không bị khô và co lại.

Chính vì lý do này mà chai vang luôn phải được đặt nằm ngang, để rượu liên tục làm ẩm nút bần, đảm bảo chai được niêm phong kín. Bất kỳ sai lầm nào trong các điều kiện trên đều sẽ đẩy nhanh các phản ứng hóa học không mong muốn, biến một chai vang hảo hạng thành một nỗi thất vọng.

Một chai vang tiềm năng cần được bảo quản đúng cách

Top 5 rượu vang lâu năm nhất đã được tìm thấy trên thế giới

1. Vang Carmona

Được phát hiện vào năm 2019 trong một hầm mộ La Mã ở Carmona, miền nam Tây Ban Nha. Chất lỏng này được chứa trong một bình đựng tro cốt bằng thủy tinh, dùng để ngâm hài cốt của một người đàn ông La Mã.

Vang Carmona có tuổi đời khoảng 2.000 năm, đây là loại rượu vang dạng lỏng lâu đời nhất từng được tìm thấy. Theo phân tích hóa học xác nhận đây là một loại vang trắng, có thành phần tương tự như các loại vang hiện đại trong vùng và không độc hại. Tuy nhiên, nó đã hòa quyện với tro cốt của một con người trong hai thiên niên kỷ, nên việc nếm thử là điều không tưởng.

Loại rượu vang dạng lỏng lâu đời nhất từng được tìm thấy

2. Chai vang Speyer

Được tìm thấy vào năm 1867 trong ngôi mộ của một quý tộc La Mã gần thành phố Speyer, Đức. Chai thủy tinh 1.5 lít này là một trong những vật phẩm được chôn theo để phục vụ cho hành trình sang thế giới bên kia.

Với tuổi đời gần 1.700 năm, nó đang giữ kỷ lục là chai rượu vang chưa mở nắp lâu đời nhất thế giới. Về hương vị, chai vang không còn cồn và không thể uống, sự tồn tại của nó là nhờ một lớp dầu ô liu dày và sáp ong niêm phong miệng chai.

Các chuyên gia cho rằng hương vị của nó sẽ không mang lại niềm vui cho vòm miệng và có thể giống như một miếng kẹo cao su không vị.

Chai rượu vang chưa mở nắp lâu đời nhất thế giới

3. Thùng vang Strasbourg

Thùng vang được ủ trong một thùng gỗ sồi tại hầm rượu lịch sử Cave Historique bên dưới bệnh viện đại học Strasbourg, Pháp, từ năm 1472. Tồn tại hơn 552 năm, đây là loại rượu vang lâu đời nhất thế giới được bảo quản trong thùng gỗ nguyên bản.

Đây là một loại vang trắng Alsace vẫn có thể uống được, với nồng độ cồn 9.4% và độ axit rất cao. Trong hơn 5 thế kỷ, nó chỉ được nếm thử 3 lần vào các dịp lịch sử trọng đại. Hương vị được mô tả là phức hợp với các nốt hương của vani, mật ong, hạt phỉ, long não và các loại gia vị tinh tế.

Loại rượu vang lâu đời nhất thế giới được bảo quản trong thùng gỗ nguyên bản

4. Chai vang Rüdesheimer Apostelwein

Có nguồn gốc từ thùng Judas trong hầm rượu Bremer Ratskeller nổi tiếng bên dưới tòa thị chính Bremen, Đức. Rượu có tuổi đời 297 năm, đây là loại rượu vang lâu đời nhất thế giới vẫn có thể uống và mua bán trên thị trường.

Nó có màu hổ phách và hương vị phát triển phức tạp trong ly, bắt đầu với hương cam và mơ khô, sau đó chuyển sang các lớp hương của gia vị, quả óc chó và caramel. Các nhà phê bình đều ca ngợi sự tươi mới, kết cấu kem mịn và độ axit tinh tế của nó.

Loại rượu vang lâu đời nhất thế giới vẫn có thể uống và mua bán trên thị trường

5. Chai vang 1907 Heidsieck Monopole “Goût Américain”

Lô Champagne này được vận chuyển trên con tàu Jönköping của Thụy Điển, dự định cung cấp cho Sa hoàng Nicholas II của Nga, nhưng đã bị một tàu ngầm Đức đánh chìm ở Biển Baltic vào năm 1916. Vào năm 1998, có hơn 2.000 chai đã được trục vớt.

Tuổi đời của chúng lên đến 117 năm (niên vụ 1907), là loại rượu vang từ tàu đắm lâu đời nhất có thể uống được. Rượu vẫn còn sủi tăm nhẹ khi mở nắp. Điều kiện bảo quản hoàn hảo dưới đáy biển (lạnh, tối và áp suất ổn định) đã giúp rượu giữ được chất lượng tuyệt vời. Hương vị phức hợp của cam quýt, hạt phỉ, bánh brioche và một hậu vị mặn khoáng độc đáo của vỏ hàu.

Loại rượu vang từ tàu đắm lâu đời nhất có thể uống được

Tham khảo thêm: Top rượu vang ngon nhất thế giới đáng thử 1 lần trong đời

Những lưu ý khi thưởng thức rượu vang lâu năm

Khi nào nên uống một chai vang lâu năm?

Không có câu trả lời chính xác cho tất cả các chai. Mỗi chai vang đều có một “cửa sổ thưởng thức”, khoảng thời gian mà nó ở đỉnh cao phong độ. Uống quá sớm, rượu có thể còn quá gắt và chưa phát triển hết. Uống quá muộn, rượu có thể đã mất đi hương vị trái cây và trở nên nhạt nhẽo. Cách tốt nhất là tham khảo thông tin từ nhà sản xuất, các nhà phê bình uy tín, hoặc các ứng dụng về rượu vang.

Mỗi chai vang đều có một cửa sổ thưởng thức

Lưu ý khi mở và thưởng thức

Rượu vang lâu năm rất tinh tế và dễ bị “sốc” khi tiếp xúc với không khí đột ngột.

• Mở chai nhẹ nhàng: Nút bần của chai rượu cũ có thể rất giòn và dễ gãy.
• Chiết rượu: Việc chiết rượu vang cũ ra một bình chứa (decanter) trước khi uống có hai mục đích chính: tách rượu ra khỏi lớp cặn tự nhiên đã hình thành ở đáy chai qua nhiều năm và cho phép rượu “thở” một chút để các hương vị phức hợp được bung tỏa.

Kết luận

Tóm lại, thế giới rượu vang lâu năm không đơn thuần là câu chuyện về thời gian, mà là sự hội tụ của những điều kiện tinh túy nhất: từ chất lượng nho hảo hạng, tầm nhìn của nhà làm vang cho đến nghệ thuật bảo quản kiên nhẫn.

Thay vì mặc định càng cũ càng ngon, giờ đây bạn đã có đủ kiến thức để nhận biết một chai vang có tiềm năng thực sự. Hãy xem việc thưởng thức một chai vang cũ như một trải nghiệm trân quý để cảm nhận sự biến đổi kỳ diệu của hương vị mà thời gian mang lại.